What's in a name?

Uitgelicht

Onderwerpen

Laatste artikelen

Verwachte artikelen

  • Wol spinnen, de basis
  • Weven, de basis
  • Wol verven, de basis
  • Zijden caps en hankies spinnen
  • Houten doosjes met bloemetjes van Fimo klei

Welkom bij To be defined

Welkom op mijn website To be defined, een website boordevol creativiteit. Je vindt hier talloze handleidingen in woord en beeld over diverse onderwerpen. Op deze pagina zie je slechts een selectie. Maak een keuze uit het menu links voor meer artikelen over je favoriete onderwerp.

Wat is papiermaché

Artikelindex

Schaaltje van Pppier-maché

Het materiaal.

Papier-maché is een materiaal op basis van papier met lijm. Er kunnen eenvoudig werkstukken met een grillige vorm van papier-maché gemaakt worden. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt om decorstukken, maskers of ornamenten van te maken. De sterkte en waterbestendigheid hangen af van de gebruikte lijm, het frame en de nabewerkingen. De naam papier-maché komt uit Frankrijk. Franse vrouwen kochten papierafval van uitgevers en boekbinders en bewerkten het door erop te kauwen. Vandaar dus: papier-maché wat letterlijk Frans voor "gekauwd papier" is.

Dat was nog voor de uitvinding van machines die papier konden fijn malen. Ondanks deze Franse naam is papier-maché geen Franse uitvinding. Papier werd uitgevonden in China in de 2de eeuw na Chr. Pas tegen het einde van de 10de eeuw nam papier de plaats in van de vezels van de papyrusplant, die al in het oude Egypte werden gebruikt. Papier verving dus de papyrus, maar nam er wel de naam van over! In Frankrijk gebruikte men al in de 16de eeuw papier-maché voor poppenkoppen, maar pas vanaf de 17de eeuw waren Franse handwerklieden waren, als eersten in Europa, geïnteresseerd in papier-maché voor commerciële toepassingen.
BenodigdhedenPapier-maché kan in 2 categorieën in gedeeld worden.
  • Werken met papier in laagjes
  • werken met pulp
Je kunt beide methoden natuurlijk ook met elkaar combineren. Voor allebei de methoden gebruik je hetzelfde materiaal: papier en lijm.

De lijm.


Er zijn verschillende soorten lijm die bij papier-maché gebruikt worden. Een overzicht:
  • Behanglijm; dit is een erg goedkope lijm. Er is ook maar weinig van nodig. Om voldoende stevigheid te krijgen moeten er wel meerdere lagen papier gebruikt worden.
  • Lijm van bloem met water;Kook 5 kopjes water. Mix ¼ kopje gezeefde bloem met een kopje koud water. Mix dit tot een gelijkmatig papje zonder klontjes. Voeg dit mengsel toe aan het gekookte water. Laat het geheel onder af en toe roeren nog een minuut of drie zachtjes doorkoken tot het mengsel dik wordt. Je moet het voor het gebruik wel even laten afkoelen. Voor een dikkere lijm neem je 1 kop bloem op 3 kopjes water. De werkwijze is verder hetzelfde.
  • PVA lijm; dit is witte huishoudlijm. Je kunt hier ook houtlijm voor gebruiken. Deze lijm is sterker dan behanglijm of lijm van bloem en water. Er kan daarom met dunnere lagen gewerkt worden. Eventueel kan de lijm nog verdund met water worden.

Alle lijmsoorten kunnen zowel voor de pulp als voor de laagjes techniek gebruikt worden.

Het papier.

Er kunnen diverse soorten papier gebruikt worden voor papier-maché. Meestal wordt er krantenpapier gebruikt, maar een aantal andere mogelijkheden zijn bijvoorbeeld:
  • Kopieer papier
  • Gekleurd papier
  • Rijstpapier
  • Crêpepapier
  • Zijdepapier
  • Pakpapier
  • Eierdozen
  • Toiletpapier
Elke papier soort kan, mede door het wel of geen kleur hebben, voor andere effecten zorgen. 
Werken met laagjes papier

De methode met laagjes papier:


Voor het werken in laagjes wordt het papier in kleine stukjes of repen gescheurd of geknipt. Deze worden met lijm bestreken en op een basisvorm geplakt. De luchtbellen worden met de vingers of een kwast netjes weggestreken. Plak niet meer dan ongeveer 3 lagen te gelijk, anders duurt het drogen te lang. Vervolgens kun je laag na laag opbouwen totdat je de gewenste dikte en vorm hebt bereikt.
Met witte verf afgewerkte vormHandvaten en dergelijke knip je uit karton. Plak deze met tape op je vorm en bedek het geheel vervolgens weer met een aantal lagen papier-maché. Na het drogen, wat wel enige dagen kan duren, kan eventueel de basisvorm verwijderd worden. De vorm kan nou nog afgewerkt worden als je dit wilt.


Stukjes papier weken in een emmer

De methode met pulp.

Papier-maché pulp wordt gemaakt door papier (bijvoorbeeld krantenpapier) te versnipperen en te weken, waardoor het uit elkaar valt. Daarbij wordt er lijm gevoegd. Terwijl het nog papperig is, wordt het werkstuk gemodelleerd, eventueel met behulp van een mal of vorm. Als de papier-maché gedroogd is, is het werkstuk klaar.
Benodigdheden voor het maken van pulp:
  • een halve emmer met handgescheurde stukjes papier
  • een oude pan
  • behanglijm,lijm op basis van bloem, P.V.A.-lijm of witte knutsellijm of houtlijm
  • een plastic kom
  • een vergiet
Tot pulp gekookte papiersnippers uit laten lekkenWerkwijze voor het maken van pulp:
  • Laat gescheurde stukjes papier van 1,5 x 1,5 cm één nacht in water weken.
  • Doe het daarna in de oude pan en vul die tot bijna boven met water.
  • Kook het papier minimum 30 min. om de vezels los te maken.
  • Laat het wat afkoelen en klop het in de pan met een garde fijn tot het een pap wordt.
  • Schep het mengsel uit de pan en laat het uitdruipen in een vergiet of fijne zeef. Pers het water eruit door de pulp met je handen samen te knijpen. Verwijder zoveel mogelijk water, want je moet een mengsel krijgen dat zich makkelijk in een vorm laat kneden. Het mag niet te nat maar ook niet te taai zijn!
  • Doe de samengeperste pulp in een kom en laat nog wat afkoelen als het nog te warm is om te kneden.
  • Voeg 4 lepels knutsellijm of 3 lepels behangerslijm aan toe en meng goed.
  • Als de pulp toch te taai aanvoelt, sproei er dan met een plantensproeier water over of voeg er nog wat lijm aan toe.
  • Kneed verder. De pulp voelt nu aan als klei en kan nu gebruikt worden.
Lijm door de pulp roerenSoorten pulp:
  • dun papier; zijdepapier, crêpepapier, papieren zakdoekjes, toiletpapier geven een fijne, porseleinachtige pulp
  • krantenpapier; is eveneens goed verwerkbare pulp
  • eierdozen; geven stevige, ruwe pulp
Hier moet je wat mee experimenteren, zodat je verschillende texturen kunt geven aan je papier-maché object. Pulp kan in bijna iedere vorm gekneed worden en is licht en sterk. Werkstukken van pulp hebben véél meer tijd nodig om te drogen dan degene die gemaakt zijn van stroken krantenpapier.
Pulp over een mal aanbrengenPapier-maché kan wel zonder mal gebruikt worden maar dit maakt het wel een lastig hanteerbaar en kwetsbaar materiaal. Er kunnen allerlei voorwerpen als mal gebruikt worden zoals bijvoorbeeld:
  • Ballonnen; Deze kan na droging en als je er nog bij kunt, verwijderd worden. Dit doe jet het snelste door hem eerst lek te prikken.
  • Schalen of kommen; deze moeten een deklaagje krijgen
  • Gebakvormen
  • Ballen
Pulp over mal laten drogenOm te voorkomen dat de papiermache niet meer van de mal verwijderd worden moet deze van te voren een deklaagje krijgen. Dit kan met bijvoorbeeld:
  • Vaseline
  • Olie (zonnebloem olie)
  • Wascreme

Deze producten moeten allemaal dun aangebracht worden aangezien ze een laagje op het werkstuk achter laten. Andere mogelijkheden zijn:
  • Huishoudfolie ; dit laat geen laagje achter maar wel een enigszins gerimpelde afdruk
  • Nat papier; dus niet met lijm nat maken maar met schoon water.
Je kunt de papier-maché ook om een geraamte heen plakken. Dit geraamte kan dan later niet meer verwijderd worden. Je kunt allerlei materialen gebruiken voor het maken van een geraamte. Een aantal mogelijkheden:
  • Dozen; zijn vaak handig basisvormen.
  • Aluminiumfolie; dit is fijn te modelleren om bijvoorbeeld electriciteitsdraad heen.
  • Krantenproppen; hiermee kun je snel een groot volume vullen.
  • Gaas; Scherpe punten buig je naar binnen, zodat er later geen scherpe uitsteeksels blijven zitten die door het krantenpapier of de pulp kunnen prikken.
  • Electriciteitsdraad; hiermee kun je eenvoudig armen en benen in de juiste houding maken.
  • Karton; hiermee maak je eenvoudig oren of handvaten aan potten
  • Plastic verpakkingsmateriaal; is in allerlei vormen te vinden.
  • Hout, maakt je geraamte wat steviger.
  • Metaaldraad; is in verschillende diktes te verkrijgen.
Maak je geraamte van de benodigde materialen. Plak deze met lijm of tape aan elkaar, en bedek deze met een aantal laagjes papiermache.
Afgewerkt bakje van papier-maché

De afwerking:

  • Je kunt voorwerpen gemaakt van papier-maché goed verven. Als je ze met acrylverf afwerkt dan worden ze ook wat minder kwetsbaar voor water. Wacht wel met verven tot de papier maché volledig droog is. Als het werkstuk geschilderd is in de gewenste kleuren, kun je er een laagje vernis op aanbrengen. Vernis op waterbasis of waterproof is te verkrijgen in verschillende soorten: van mat tot glanzend.
  • Objecten van papier-maché kun je afwerken met een laagje van gekleurd vloei-of crêpepapier. Er ontstaat een mooie diepe kleur pp plekken waar de randen van het papier elkaar overlappen.
  • Decoupage is het versieren van een oppervlak met bedrukt papier, illustraties uit kranten, tijdschriften e.d. Je knipt de vormen uit, plakt ze op een geprepareerd oppervlak en legt er enkele laagjes vernis over. Het resultaat ziet eruit als ingelegd of geschilderd werk.
  • Reliëfs onder de laatste laag papier of pulp aangebracht, geven bij de afwerking een bijzonder effect. Je kunt van alles gebruiken: touwtjes, pitten, bonen, plastic figuurtjes, schelpen, kralen, kant, textiel, stoffen bloemen, leer, glas, spiegeltjes enzovoort.