 Inleiding.Voor veel mensen is het abstract tekenen en schilderen een vaag en ver van hen afstaand begrip. Daarom leek het me leuk er eens wat meer over te vertellen en wat te laten zien van mijn werk en werkwijze. |
    |
| Op internetsites en in kunstboeken kun je alles vinden over stromingen in de moderne kunst, waaronder de abstracte kunst. Kort even wat over abstracte kunstenaars: Men kan twee grote stromingen onderscheiden. Ten eerste is er de geometrisch geïnspireerde abstracte kunst, waarbij de cirkel, het vierkant de lijn en de driehoek een rol speelde in de compositie; denk hierbij bijvoorbeeld aan het Kubisme dat rond 1910 ontstond. Bekende kunstenaar is o.a. Picasso met zijn geometrisch geconstrueerde schilderijen. In dezelfde tijd waren ook Kandinsky (:“alles is toegestaan” en “abstract is moeilijk: een gevecht met compositie en kleur, zoals een dichter vecht met woorden”), Mondriaan (composities van horizontalen en vertikalen), en Klee (speelse geometrie; hij liet zich wat meer leiden door de werkelijkheid). |
 Later ontwikkelde zich ook een abstract expressionisme, dat onbewuste indrukken en gevoelens van de kunstenaar centraal stelde. Deze vorm heeft zich vooral ontwikkeld na de Tweede Wereldoorlog en leidde uiteindelijk tot een schilderkunst waar de nadruk lag op het schilderproces: het hoe i.p.v. het wat. Kunstenaars als Karel Appel zijn erg bekend. |
| Abstracte kunst is dus een kunstvorm waarin niet wordt geprobeerd om objecten uit de werkelijkheid weer te geven, maar slechts vormen, kleuren, energie, evenwicht, de compositie, de ordening, de ruimtelijke werking. Het wordt ook wel non-figuratieve kunst genoemd. Het gaat om een reis, een avontuur, een gevoel voor schoonheid en het scheppen van een nieuwe werkelijkheid - de werkelijkheid van de maker, want er is geen voorbeeld om na te maken of een model of object om af en toe naar te kijken, dus de fantasie en de vrijheid van de maker zijn belangrijk. Geen makkelijke opgave om een schilderij te maken dat boeit, ook al wordt daar vaak wel zo over gedacht. |
   |
| Sommige werken zijn ook abstracte werken, al noemt men ze zo niet, bijvoorbeeld ''Blauwe bos'' van Yetta. Mijn schilderijen 001 en 002 zijn ook abstracte composities, waarbij alleen kleur en compositie van lijnen centraal staan. |
 Nu wat over mezelf en mijn ideeën, werk en werkwijze als ik abstract werk.In mijn werk gaat het vaak om zaken afgeleid van de werkelijkheid, een thema zoals figuren in een ruimte maar soms ook puur abstract om de kleur, de vorm en/of de richting van de lijnen die spanning moeten oproepen. Ik hoef niets uit te beelden. Hoe ik dan te werk ga? Ik kies mijn materiaal en kleuren bij het thema of waar ik die dag zin in heb, ook afhankelijk van de tijd die ik dan heb en ga aan de slag. Soms heel rustig en voorzichtig aftastend, de andere keer wild en snel. Ik laat het materiaal het werk doen en reageer op wat ik zie. Vlekken die haar eigen weg gaan, lijnen die uitschieten; mooie structuren die ontstaan. Vaak werk ik snel en ontstaat een serie schetsen, die relatie hebben met elkaar en samengevoegd kunnen worden tot een geheel. Soms wordt het niets en was ik het met water of terpentijn weg of begin ik opnieuw. Ik gooi niet gauw wat weg, want deze mislukkingen gebruik ik vaak als ondergrond, dan is het papier niet zo leeg. Meestal gebruik ik geen foto’s, hoogstens om de sfeer die een foto uitstraalt, maar mijn werk wordt toch anders. Ik verzamel wel foto’s die indruk op me maken en ook eigen foto’s zijn soms een aanleiding. |
    |
 Een eigen stijl heb ik niet; ik denk wel dat het herkenbaar is, maar ik gebruik meerdere technieken en materialen, vaak ook door elkaar.Ik gebruik verschillende materialen voor mijn abstracten. Op de illustraties zie je een aantal voorbeelden. Het is vooral ecoline, inkt, aquarelverf en vetkrijt. Soms is de inkt of de verf met een vrij droog penseel opgezet, waardoor het papier en de structuur meespeelt. Ook waar vet en water elkaar afstoten, krijg je vaak mooie effecten die je kunt gebruiken. De kleur gebruik ik vaak instinctief, maar bv. Voor het ‘Watergolven’-idee in de illustraties gebruik ik wel blauw en een golflijn …hoezo abstract? |
 Met pen en inkt werk ik niet zo graag voor abstract; dat materiaal neigt naar gedetailleerd werken en arceren op klein vlak. Dan wordt het snel gepriegel of decoratief werk met motieven, denk ik. In mijn schetsboekjes doe ik wel eens wat met pen en inkt, maar het materiaal leent zich er niet zo goed voor, hoogstens voor wat idee-krabbels zoals hier. Kleur is voor mij essentieel als ik abstract werk. |
| Natuurlijk is er nog veel meer te vertellen over abstract. In een project wil ik binnenkort een (nieuw gemaakt) abstract werk bespreken en de fases van het proces laten zien. Het wordt een combinatietechniek van collage en acrylverf in een kleurengamma van blauw-groenen. Hopelijk is het thema voor meerdere DutchPainters een aanleiding om ook abstract te tekenen of schilderen. Sukses! Jos van Meel |